ابزارهای بررسی و تحلیل محیط داخلی

 ۱- ماتریس ارزیابی عوامل داخلی IEF (Internal Factors Evaluation) :

ماتریس IEF عمدتا برای شناسایی ضعف یا قوت کلی سازمان به کار می رود و از نتایج حاصل از این ماتریس همانند ماتریس EFE (External Factors Evaluation) در ماتریس SWOT و IE هم استفاده می شود. این ماتریس نقاط قوت و ضعف داخلی سازمان را ارزیابی کرده و به صورت یک ارزش عددی بیان می کند.

مراحل ارزیابی مطابق ماتریس عبارتند از :

۱-۱- ابتدا از بین ۱۰ تا ۲۰ مورد از نقاط ضعف و قوت سازمان را شناسایی کنید.

ممکن است یک عامل داخلی همزمان دارای اثر قوت و ضعف بر سازمان باشد. در این صورت این عامل را باید دوبار در ماتریس گنجاند و برای هر نوبت باید به آن ضریب و رتبه اختصاص داد.

۱-۲- نقاط قوت و ضعف را به ترتیب اولویت در جدول IEF وارد کنید.

۱-۳- سپس ضریبی برای هر یک از عوامل فوق مشخص کنید.

این ضریب که عددی بین صفر تا یک است، اهمیت نسبی هر یک از این عوامل ؛ اعم از نقاط قوت و ضعف ؛ را در موفقیت سازمان در مقایسه با سایر عوامل نشان می دهد. جمع ضریب همه نقاط قوت و ضعف وارد شده در جدول برابر عدد یک است. ضریب صفر به مفهوم بی اهمیت و ضریب یک به معنی بسیار مهم است.

نمونه نقاط قوت و ضعف یا سازمان:

۱-۴- رتبه هر یک از عوامل را تعیین کنید.

رتبه هر عامل عددی از یک تا چهار است. عدد چهار به معنی قوت اساسی، عدد سه بیانگر قوت، عدد دو یعنی ضعف و عدد یک به معنی ضعف اساسی است.
نکته قابل توجه در سه مرحله فوق استفاده از روش مناسب برای تعیین نقاط قوت و ضعف، تعیین ضریب و نیز تعیین رتبه هر یک از عوامل است. این کار عمدتا از طریق روش های شهودی و با تکیه بر نظرات افراد با تجربه (روش دلفی) انجام می شود. البته از روش های مختلفی برای گردآوری اطلاعات مرتبط با این عوامل استفاده می شود. مثلا یکی از روش ها استفاده از روش پرسشنامه ای برای شناسایی و اولویت بندی نقاط قوت و ضعف سازمان است. در این روش پرسش هایی در زمینه های مختلفی نظیر منابع انسانی، منابع مالی، مدیریت، تولید، بازاریابی، تحقیق و توسعه و سیستم اطلاعات و… طراحی می شود و این پرسشنامه ها الزاما متناظر با نقاط قوت و ضعف نیستند، لیکن خطوط راهنما برای شناسایی این عوامل را فراهم می کنند.

۱-۵- نمره نهایی هر عامل را تعیین کنید.

این نمره از حاصل ضرب دو ستون ضریب و رتبه بدست می آید.

۱-۶- جمع نمره نهایی همه عوامل را بدست آورید.

تعداد نقاط قوت و ضعف هر تعداد باشد (بدلیل ثابت بودن جمع ضرایب) جمع نمره نهایی همه عوامل عددی بین ۱ تا ۴ خواهد بود. اگر نمره نهایی سازمان کمتر از ۵/۲ باشد، بدین معنی است که سازمان از نظر عوامل داخلی دچار ضعف است و اگر این نمره بیش از ۵/۲ باشد بیانگر این است که سازمان از نظر عوامل درونی دارای قوت است.

منبع : نگاهی جامع به مدیریت استراتژیک- انتشارات سازمان مدیریت صنعتی ۱۳۹۰